Mietje Cohen-Nieweg

27 december 1910 – 23 juli 1943

Schepperbuurt 36, Termunterzijl

Mietje Nieweg wordt op 27 december 1910 geboren in Siddeburen, als dochter van veehandelaar Benjamin Nieweg en Sophia Bamberger.

Geboorteaankondiging Mietje

Ze heeft een oudere broer, Meijer, en een oudere zus, Geertje. In 1916 verhuist het gezin naar Appingedam, waar ze in de Nieuwstraat 19 een slagerij hebben.

De ouders van Mietje: Benjamin Nieweg en Sophia Bamberger, voor hun slagerij in Appingedam

Voor haar elfde verjaardag krijgt Mietje haar eigen Hagada. Dit boek (Hagada betekent ‘boek’) gaat over de uitttocht uit Egypte en wordt gebruikt tijdens de jaarlijkse viering van Pesach..

De Hagada van Mietje is bewaard gebleven. Sara Kirby-Nieweg, dochter van Mietjes broer Meijer, kreeg Mietje’s Hagada na de oorlog, en is die altijd blijven gebruiken.

De Hagada van Mietje is hiernaast groter te bekijken.

Mietje is net als haar broer Meijer lid van zang- en toneelvereniging De Harmonie. Beiden nemen deel aan uitvoeringen en uitstapjes. Mietje gaat ook graag uit dansen.

Toneelvereniging De Harmonie, Mietje (met bril) rechts naast de tafel, haar broer Meijer in de kolenbak.

Begin september 1941 verlooft Mietje zich met haar neef Lowie (Louis) Cohen, slagerszoon uit Termunterzijl. Op 16 maart 1942 trouwen ze. Hermie en Fietje, de dochtertjes van Mietje’s zus Geertje zijn daarbij bruidsmeisjes. Op 27 juli 1942 vindt hun Joodse huwelijk, choepa, plaats in de synagoge in Appingedam, waarschijnlijk een van de laatste choepa’s die in deze synagoge werden gehouden. Na haar huwelijk trekt Mietje in bij haar schoonfamilie in Termunterzijl,

Huwelijk Mietje en Lowie, met nichtjes Hermi en Fietje, dochters van haar zus Geertje

In augustus worden Lowie Cohen en zijn broer Leo naar Westerbork gedeporteerd. Begin oktober 1942 arriveert ook Mietje in Westerbork, in het kader van ‘gezinshereniging’.

Tijdens hun verblijf in Westerbork is Lowie tewerkgesteld bij de Joodse Ordedienst. Dat verklaart waarschijnlijk waarom Mietje en Lowie relatief lang in Westerbork verblijven.

Mietjes ouders komen in maart 1943 in Westerbork.

Er zijn twee briefkaarten van Mietje uit Westerbork bewaard gebleven.
Op 9 juni 1943 schrijft ze aan haar vrienden Heiko en Elisabeth Fledderman in Appingedam:

Ik heb schrijfdag en krijgen jullie weer enige woorden van ons.
Hoe gaat het bij jullie? Met ons vieren gaat het goed gelukkig.
Jullie fijne pakje hebben we ontvangen hoor. En was het dik in orde. Die poffert was heerlijk en het andere konden we ook best gebruiken. Ik heb een gortmoutpudding gemaakt voor ons vieren. Was zoo lekker en voedzaam. Jullie verzorgen ons goed hoor.
Hoe is het met jou Betje? Schrijf ons nu eens weer hoe of het met jou gaat.
Jullie mogen aan Louis adres gewoon pakjes sturen als briefpakje, dan mag het niet meer wegen dan 4 pond, doch een gewoon pakje wat meer weegt moet over de Joodsche Raad, Nieuwstad 28, Groningen.
Wat een geluk dat pa en moe er nog zijn hè? We zijn er zoo blij om.
Nu beste menschen, houd jullie goed, wij zullen het doen.
Schrijf veel aan ons terug, dat doet ons goed.
Weest van ons alle vier allerhartelijkst gegroet, doch apart door jullie toegenegene vriendin Mietje.
Daag. M. Cohen-Nieweg, Lager Westerbork, Barak 40, post Hooghalen Oost

Op 20 juli 1943 wordt Mietje samen met Lowie en haar ouders naar Sobibor gedeporteerd, met transport 19, het laatste transport naar Sobibor vanuit Westerbork.

Vanuit de trein schrijft Mietje nog een briefkaart, dat ze ´het onbestemde tegemoet´ gaat. Deze briefkaart gooit ze uit de trein.

Briefkaart van Mietje, die ze 20 juli 1943 – tijdens haar transport van Westerbork naar Sobibor – uit de trein gooit.

Beste Vrienden,
Pa en Moeke en Louis en ik en vele anderen zitten in de trein, het onbestemde tegemoet.
We houden kop er voor en vechten ervoor weer terug bij jullie te komen.
Louis heeft altijd flink zijn best gedaan, maar door een fout is Louis op de transportlijst geplaatst en zijn we daar de dupe van geworden. De hoge omes hebben allemaal voor Louis gevochten, maar het heeft niet geholpen. We hebben allebei ons plicht hier gedaan, dat weten ze allemaal hier.
Jongens bedankt voor alles wat jullie voor ons deden.
We komen terug.
Het pakje krijgt nu een beste vriend van ons.
Veel goeds gewenscht van ons alle vier.

Jullie Mietje

Dat ‘onbestemde’ wordt haar dood.

Op 23 juli 1943 wordt Mietje direct bij aankomst bij aankomst in Sobibor om het leven gebracht, net als Lowie en haar ouders.

Mietje Cohen-Nieweg is dan 32 jaar.